मेलुकोटॆ चॆलुवनारायण (Part 1)

आमगॆलॆ सक्कडालॆ इष्ट देवु श्री लक्ष्मी वॆंकटरमणु. त्या खातॆरि आम् आम्गॆलॆ कुलदेवु खंचे जाल्यारिचि हरयेक गांवांतु श्री वॆंकटरमण, लक्ष्मी वॆंकटरमण देवालॆ दॆवुळ समाज बांधवानि बांदला. कर्नाटकांतुलॆ आम्चगेलॆ कॆलव दॆवळाक चारशि, फायशि वरसाचॆ इतिहास सहित आस्स. आंद्र प्रदेशांतु बालाजि, श्रीवारि म्हॊणु आपैचॆ तिरुपति वॆंकटरमणु श्री विष्णुलॆ अवतार जाव्नास्स. विष्णुक आराधन कर्तल्यांक वैष्णव म्हणताति. श्रीवैष्णवालॊ चार मुखेल तीर्थक्षेत्रांतु मेलुकोटॆ सहित एक. उरलीलॆ तीन म्हळयारि तमिळुनाडाचॊ श्रीरंग आनि कांचिपुर आनि वॆंकटाद्रि(तिरुपति). मंड्य जिल्ल्याचॆ पावगड ता॥चॆ मेलुकोटॆंतु आस्सुचॊ चॆलुव नारायण दॆवळ सहित एक वैष्णव क्षेत्र. मेलुकोटॆचॊ श्री चॆलुवनारायण स्वामिलॆ वैरमुडि ब्रह्मोत्सव कर्नाटक मात्र न्हंयि सगळॆ दक्षिण हिंदूस्थानांतूचि मस्त नांव पावला. अवुंदु मार्च् म्हहिन्याचॆ तीस्रॆ अठ्वडॆंतु हे उत्सव मस्त विजृंभणेरि घडलॆ. हे वेळ्यारि कर्नाटक मात्र न्हंयि आंध्र, तमिळुनाडा ताकूनु बरपूर भक्त लोक हांगाक यव्नु पावलिंति. श्री चॆलुव नारायणालॆ कृपा घॆवचॆ खातिरि. 

मेलुकोटॆ पुराण खातिरि चिक्कॆ नजर घालयारि कृतयुगांतु हांगाचि श्री दत्तात्रेय स्वाम्यांनि वेदोपदेश दिलीलॆ खंयि. त्या कारणान मेलुकोटॆक वेदाद्रि म्हॊणु सहित आपयताति. त्रेतायुगांतु हे नारायणाद्रि जाव्नु आश्शिलॆ. ब्रह्मानि आपणालॆ नित्यपूजॆ खात्तिरि नारायणालॆ अर्चाविग्रह जावका म्हॊणु श्री विष्णु लाग्गि माग्गिल तॆद्दना श्री विष्णु नारायणालॆ चंद एक मूर्ति ब्रह्माक दित्ता. त्यांचि मूर्ति ब्रह्मानि आपणालॆ मानस पुत्र सनत्कुमाराक तांगॆलॆ भूलोक यात्रॆ वेळ्यारि पूजा कॊरचाक म्हॊणु दिल्ल खंयि. सनत्कुमारानि त्या सुंदर नारायण मूर्तिक आयचॆ मेलुकोटॆंतु प्रतिष्ठॆ कॆल्लॆ खंयि. त्या निमित्त हे क्षेत्राक नारायणाद्रि म्हॊणू नांव आयलॆ. मेलुकोटॆचॊ नारायणालॊ मूलमूर्ति मस्त चंद आस्सुचॆ निमित्त्य हाक्का ‘चॆलुव नारायण म्हॊणू आपयताति. द्वापरयुगांतु श्री कृष्ण बलराम चॆलुवनारायणालॊ भक्त जाव्नाश्शिलॆ खंयि. आनि तान्नि मेलुकोटॆक यव्नु मूलमूर्तिक पूजा कॆल्ला म्हॊणु ऐतिह्य आस्स. द्वापर युगांतु हे जागेक यादवाद्रि म्हॊणु आपयतालॆ. कलियुगांतु रामानुजाचार्यानि बार(१२) वर्ष काळ हांग उर्नु, हॊय्सळ विष्णुवर्धन महारायालॆ मदत् घेव्नु हे क्षेत्राचॆ जीर्णोद्धार कॆल्लॆ आनि हांगा तपस्स कॆल्लॆ. त्या खातिरि हाक्का ‘यतिशैल म्हॊणू आपयताति. 

समुद्रमट्टाचान ९०० मीटर् म्हळयारि सुमार ३००० फीट् उंचायारि आस्सुचॆ गिरि प्रदेश हे. सुरक्षतॆ दृष्ठिन मैसूरु महाराजानि हे ऊंच जागेरि किल्ला(कोटॆ) निर्माण कॆल्लॆ. त्या निमित्त हाक्का मेलुकोटॆ म्हॊणु नांव आयलॆ. हाक्का ‘दक्षिणाचॆ बदरि म्हॊणू आपयताति. कारण कसलॆ म्हळयारि मुखेल दॆवळा मुखारि मस्त पुरातन जालीलॆ एक ‘बदरि वृक्ष आस्स. आनि त्या वृक्षा मुळांतु बदरिनारायणालॊ दॆवळ सहित आस्स. १०१ दॆवुळ आनि १०१ कल्याणि आस्सुचॆ मेलुकोटॆक हजार भरि वषाचॆ इतिहास आस्स. हे पुण्यक्षेत्र १४ चॆ शेकड्यांतु महमदीय लोकांगॆलॆ दाळि, दौर्जन्यानि पाड जालीलॆ. अश्शि पाड जालीलॆ दॆवळाचॆ जीर्णोद्धार १४६० इस्वॆंतु विजयनगराचॆ रायानि कॆल्लॆ. जाल्यारि परत १७७१ इस्वॆंतु मराठ लोकानि मेलुकोटॆचॊ लूटि कॆल्लि. ताज्ज उपरांत परत हे दॆवळाचॆ जीर्णोद्धार घडलॆ. 

मेलुकोटॆचॊ चॆलुवनारायणु मैसूरु रायांगॆलॆ आराध्यदैव. त्या खात्तिरि मैसूरु ऒडॆयरानि हे दॆवळाक बरपूर दानधर्म कॆल्ला. कलात्मक मंटप बांदशिला. मस्त जमीनु उंबळि जाव्नु दिल्लिया. त्या निमित्त मेलुकोटॆचॊ अभिवृद्धिक मैसूरु रायांगॆलॆ देण्गि अपार म्हॊणु सांका. चिक्कदेवरायानि मेलुकोटॆचॆ योगा नरसिंह स्वामि गुड्डॆक नवीन राजगोपुर, चॊडचाक मॆट्ल, देवाक मस्त दागीन(आभरण), तश्शिचि राजमुडि (किरीट) कॊरॊनु दिल्ला. मैसूरु महारायालॆ काला ताकूनू मेलुकोटॆचॆ चॆलुव नारायण स्वामि दॆवळांतु श्रीकृष्ण राजमुडि, राजमुडि, वैरमुडि, ब्रह्मोत्सव चोल्नु घेव्नु आयला. हे उत्सवु प्रति वर्ष १० दिवसु वैभवारि घड्त्ता. 

२८० फीट् चच्चौकाकाराचॊ विस्तार पुरातन इमारत्तांतु सुत्लू पौळि, महाद्वार, १५० अडि ऊंचायाचॆ राजगोपुर, प्राकार, सान दॆवळ, यागशाळा, पाकशाळा, नवरंग, मंटप सहित बृहत् चॆलुवनारायण स्वामि दॆवळचि मेलुकोटॆचॊ मुखेल आकर्षण. मंड्याचान ३६ कि.मीटर् दूर आस्सुचॆ मेलुकोटॆक बॆंग्ळूरचान १२० कि.मीटर् जाल्यारि मैसूर्‍चान ५० कि.मीटर् मात्र. मेलुकोटॆंतु चॆलुवनारायण स्वामि दॆव्ळा बरशि योगा नरसिंह स्वामि दॆवळ, बदरि नारायण दॆवळ, पट्टाभिराम दॆवळ सहित मस्त दॆवळ पळयचाक मॆळता.