ਰੱਖੜੀ , ਦਿਲ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ

ਮੰਜੂਬਾਈ, ਜੋ ਮਾਲਤੀ ਦੇ ਘਰ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਆਪਣੀ ਧੀ ਲਾਲੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਮਾਲਤੀ ਨੇ ਕਦੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਮਾਲਤੀ ਦਿਲੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਫ ਸੀ। ਮਾਲਤੀ ਦਾ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਦਾ ਬੇਟਾ ਤਨਮੈ, ਲਾਲੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ । ਤਨਮੈਂ  ਅਤੇ ਲਾਲੀ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਖੇਡਦੇ ਹਨ, ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਪੀਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਸਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਰਕਸ਼ਾਬੰਧਨ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਆਉਣਾ ਸੀ। ਤਨਮੈਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਇਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ  ਮਿਲਿਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਤਨਮੈਂ ਦੀ ਕਲਾਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਰੱਖੜੀ ਬਨਾਉਣੀ ਸੀ, ਅਤੇ  ਸਾਰੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਤੋਹਫਾ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਤਨਮੈਂ ਨੇ ਆ ਕੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਮਾਲਤੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਮਾਂ, ਮੇਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੋ। ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ  ਇੱਕ ਤੋਹਫਾ ਲੈਕੇ ਜਾਣਾ  ਹੈ। ਮਾਂ, ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ?"  ਮਾਲਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਬੇਟਾ, ਅਸੀਂ ਘਰ ਵਿਚ ਪਏ ਮੋੋੋਤਿਆ ਤੋਂ ਇਕ ਪਿਆਰਾ ਹਾਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ। ਬੱਸ ਤੂੰ ਉਹ  ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਲੈ ਜਾਣਾ। '

 ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਮਾਲਤੀ ਦੀ ਕੰਮਵਾਲੀ ਮੰਜੂ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਲਾਲੀ ਨਾਲ ਉਥੇ ਆ ਗਈ। ਲਾਲੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ , ਤਨਮੈਂ ਨੇ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, 'ਮਾਂ ਜੀ, ਅਸੀਂ ਲਾਲੀ ਲਈ ਵੀ ਇਕ  ਹਾਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ। '

 ਤਨਮੈਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਮਾਲਤੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਉੱਠੀਆਂ। ਮਾਲਤੀ ਨੇ ਮੰਜੂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਕਿਹਾ, “ਸੁਣੋ, ਤੁਸੀਂ ਲਾਲੀ ਨੂੰ ਕੰਮ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਛੱਡ ਦੋ '

 ਮੰਜੂਬਾਈ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਮੇਮਸਾਬ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਤਨਮੈਂ ਅਤੇ ਲਾਲੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਹ ਪਿਆਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਪਸੰਦ ਨਾ ਆਵੇ, ਕੇਵਲ ਤਾਂ ਹੀ ਉਹ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਰਹੈ ਹਨ ।  ਅਗਲੇ ਹੀ ਦਿਨ ਮੰਜੂਬਾਈ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣਾ ਪਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਚਲੀ ਗਈ । ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਰਾਖੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸੀ। ਤਨਮੈਂ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਿਆ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਅੱਜ ਤਨਮੈਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਹੀ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ। ਪਰ ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵਜੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ  ਅਤੇ ਮੰਜੂਬਾਈ ਅਜੇ ਕੰਮ ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਸੀ। ਤਨਮੈਂ ਕੁਝ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਾਲਤੀ ਤਨਮੈਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਗਈ ਅਤੇ ਮੰਜੂਬਾਈ ਦੇ ਘਰ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਈ।  `ਹੇ ਮੈਮਸਾਬ, ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ ਤਨਮੈ ਬਾਬਾ ਇਥੇ !!' "ਮੰਜੂ ਮੈਂ  ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਕੰਮ ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਏ। ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਬੁਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕੇ। ਮੈਂ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਲਾਲੀ ਨੂੰ ਕੰਮ ਤੇ ਲੈਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਛੱਡ ਦੇਉ ਕਿਉਂਕਿ ਲਾਲੀ ਹੁਣ ਤੋਂ ਤਨਮੈਂ  ਨਾਲ ਉਹਦੀ ਕਲਾਸ ਵਿਚ  ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਲੋ ਦਾਖਲਾ ਫਾਰਮ। ਇਸ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਦੋ, ਮੈਂ ਹੁਣ ਤੋਂ ਲਾਲੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਾਂ।''

 ਮਾਲਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਮੰਜੂਬਾਈ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੰਝੂ ਵਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਤਨਮੈਂ ਨੇ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, 'ਲਾਲੀ, ਜਲਦੀ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ ਦੇ ਨਾ ...ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਇੱਕ  ਗਿਫਟ ਦੇਵਾਂਗਾ।'

 ਮਾਲਤੀ ਨੇ ਵੀ  ਸਿਰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਮੰਜੂਬਾਈ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਮੰਜੂਬਾਈ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਮਸਾਬ ,,,, ਸਾਡੇ ਗਰੀਬਾਂ' ਤੇ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਉਪਕਾਰ, ਇੰਨੇ ਸੋਹਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ...'

 'ਮੰਜੂ, ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤਨਮੈਂ ਅਤੇ ਲਾਲੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ। ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖੂਨ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਲ ਤੋਂ  ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਬੰਧ ਉੱਚੀ, ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਜਾਂ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦਾ, ਜੇ ਕੋਈ ਕੁਝ ਵੇਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਆਪਸੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਪਿਆਰ।'

 ਹੁਣ ਲਾਲੀ ਨੇ ਘਰ ਵਿਚ ਰੱਖੀ ਪੁਰਾਣੀ ਟੋਪੀ ਤੋਂ ਇਕ ਪਿਆਰੀ ਰੱਖੜੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਛੇਤੀ  ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਭਰਾਂ ਤਨਮੈਂ ਨੂੰ ਪਹਿਨਾ ਦਿੱਤੀ ।